hier & nu

Het mooie aan mijn werk in documentaire-land is dat ik een neus heb mogen ontwikkelen voor bijzondere mensen.
De afgelopen week werd getekend door een groot verlies : het zelfverkozen heengaan naar het witte licht van een heel bijzondere vrouw bij wie ik het mooiste, zuiverste moederschap zag dat ik ooit mocht ervaren…

Suyen

een ode

Suyen. Bij de mensen die de film Mookie zagen, beter bekend als de moeder van Mookie. 
In 2011 alweer ontmoette ik, via mijn toenmalige baan bij de Jeugdtheaterschool Zuidoost een golden child. Ik was op zoek naar een kind dat bang was voor honden, maar toen ik Mookie tegenkwam – die werkelijk nergens bang voor leek te zijn – gooide ik mijn plan zonder enige aarzeling over een andere boeg. 
De ontmoeting met hem bracht me bij twee andere gouden mensen: zijn moeder Suyen en zijn zusje Mamita.
Ik mocht met dit bijzondere Antilliaans-Surinaamse gezin één van mijn – vind ik – mooiste films ooit maken. Dat was niet in het minst te danken aan het grote vermogen van Suyen…
Ik herinner me de eerste ontmoeting met haar alsof het gister was. Ze was aardig, vriendelijk en gastvrij: ik mocht meteen een hapje mee-eten. 
Tegelijkertijd voelde ik ook dat ze me – terecht – peilde.

Ze liet me helemaal mijn gang gaan toen ik haar kind fotografeerde en interviewde maar tegelijkertijd hield ze me als een echte leeuwenmoeder vanuit de keuken in de gaten. Het klikte tussen ons, en dat is wat ik vandaag terugzie, nu ik het materiaal dat ik in de film niet gebruikt heb herbekijk. Er was veel herkenning. Iets wat gebeurt tussen mensen die allebei veel hebben meegemaakt. We bleven na de premiere van de film in 2012 dan ook met regelmaat contact houden. Dat is niet iets wat je met al je personages wil en/of kan. 
Maar Mookie, Mamita en Suyen echter voelen somehow aan als een extended soul-family. Toen ik haar aanbood de film vooraf te bekijken zei ze: ‘Nee, we zien het wel bij de premiere in Tuschinsky.”
Ik kneep ‘m behoorlijk want nooit eerder kreeg ik zoveel vertrouwen. Wederom: wat een vermogen.

Ik schrok toen ik de rouwkaart las en me realiseerde dat Suyen maar liefst negen jaar jonger is/was dan ik ben. Ze voelde nooit jonger. Integendeel. Ze had zo’n oude ziel. Zoveel wijsheid, inzicht, diepte.
Een rijk scala aan jaarringen in de stam, als ik het met een boom vergelijk.
Een vrouw met vele talenten en een onmetelijk grote kracht. 
En, nogmaals: in bezit van, en gedreven door een moederschap dat ik nooit eerder gezien heb, zelfs niet bij mijn eigen (pleeg)moeder. Het was healing om daarbij in de nabijheid te verkeren.


Een kloek. Een olifant. 
Met een buik en een hart vol liefde voor de twee kinderen die uit haar buik geboren werden, voor haar andere twee kinderen die uit haar hart geboren werden, 
voor haar vriendinnen voor wie ze er altijd was. 

Wat een vrouw. Wat een mens. 
Uit de vele positieve reacties die we destijds op de film kregen – en nog steeds krijgen – blijkt ook dat haar moederschap en de bijzondere band die ze met Mookie en Mamita had ook door vreemde mensen werd gezien. Gister, op de eerste wonderdag van juli hebben we in de bomvolle aula van de Nieuwe Ooster afscheid genomen van haar.
Het was hartverscheurend: het verlies, maar ook het schrijnende gevoel tekort te hebben geschoten : we hebben haar lijden niet gezien, niet ingeschat dat dit kon gebeuren…
Al kan ik hierin alleen voor mezelf spreken. Ik kan niet met zekerheid stellen of het zo is: maar gister tijdens de ceremonie meende ik naast het immense verdriet om dit grote verlies ook veel dankbaarheid te voelen en een groot gevoel van begenadigd zijn, dat het ons gegund is geweest Suyen te mogen hebben gekend.

Mijn innige deelneming aan de nabestaanden.

Neske Beks, 8 juli 2016