Geen recensies 1 – LOTO van Silvia Albert Sopale

Dit is geen recensie.

Recensies schrijf ik niet (meer) omdat ik niet geloof in dat systeem van valideren. 

En omdat ik zeer zorgvuldig wil omgaan met taal, woorden, kritiek.
Al maanden was ik onderweg naar Cooperativa Periferia Cimarrones, de plek die Silvia Albert Sopale oprichtte in Barcelona, waar je altijd theater en performances kan vinden die geworteld zijn in de Afrikaanse diaspora.

Bij aankomst zijn de deuren nog dicht en raak ik in gesprek met een sissa van Black Barcelona die me en passant vertelt over de organisatie topmanta_bcn die ik zelf nog niet kende. Nu ik ze volg op Instagram ben ik groot fan.
Als de deuren opengaan staat Silvia Albert Sopale, die ik al jaren van op afstand volg en daardoor meteen van gezicht herken, rechts van de entree. Voor u die Silvia Albert Sopale eventueel nog niet kent: ze is een actrice en theatermaker die vanaf haar afstuderen aan de theaterschool in 2002 professioneel werkzaam is en in Spanje (en wereldwijd) furore maakte met haar voorstelling ‘No pais para negros’.
Nu is Silvia gekleed in een en prachtig gewaad, sober en tegelijk schitterend. Ze staat bij de ingang, kijkt iedereen recht in de ogen en schudt ons de hand
Deze persoonlijke  manier van welkom heten alleen al creëert verbinding.

– Hier mag ik komen, hier mag ik zijn. –

Enkele meters na de entree van Silvia drukt een man, gekleed in sobere roodbruine rok en bruin t-shirt me plechtig een glas in de handen en vult het met water. De codes zijn meteen gezet: we betreden een ritueel – of beter: we zijn deel van een ritueel. Ik ga zitten en diep een flyer op uit mijn tas die ik een dag meenam vanuit La Sala Beckett waar ik een voorstelling keek van het festival Poble Escenou, waar ik al jaren fan van ben. De flyer toont afbeelding van wel 200 a 300 gezichten van enkel witte mensen. De titel is ‘Histories de la Contemporaneitat’ wat zoveel betekent als Verhalen van Deze Tijd. Ik was behoorlijk beduusd omdat niemand, maar dan ook niemand van al deze 300 gezichten enigszins op mij leek. In Barcelona, anno 20214? Ronduit schokkend.
Alleen al daarom is deze plek een medicijn.

De gastvrouw, Silvia, had mijn jongere zusje kunnen zijn.
De gastheer, Rogelio Lorda, ademt de sfeer uit van een verre voorouder.
Het water dat hij voor iedere bezoeker in een glaasje schenkt is verwant aan de Orisha’s die ik eer als mijn spirituele moeders, Oshun bij zoet water. Yemanya bij zout water.
De bezoekers in het rood of met een rood accessoire zijn familieleden en de bezoekers in het wit zijn familie, vertelt Silvia en ze markeert deze verbintenis met een streep van een wit of rood krijtje op eenieders hand. En… zegt ze: er zijn ook twee speciale gasten vandaag.
Daarna kijkt ze ons allen indringend aan en  neemt plaats op een rode troon op een podium. Naast haar ligt een bruin hoofd  met gevouwen handen op een dienblad. Het is een afdruk van haar gezicht, het lijkt haast als twee druppels water. Het is afgebroken van de rest van een romp. En het heeft een sacrale uitstraling.

Silvia en de voorouder van het waterritueel hevelen het hoofd op een draagbaar en bewegen ritueel heen en weer. Hun adem, soms hijgend, soms zuchtend, bepaalt het ritme.
Dan plots is het de man alleen die de draagbaar draagt en Silvia blijft lopend het ritme markeren maar nodigt ondertussen de twee speciale gasten, twee vrouwen in een rolstoel, uit om haar te volgen.Het teken is gezet: iedereen volgt hen naar binnen. In verwachting van iets…- wat weten we niet precies. Maar wat iedereen voelt is dat het iets anders is.

Binnen begint de voorstelling met een scherpe analyse van de slachtoffers van kosmetisch geweld, inclusief namen en sterdata. Allen vrouwen die het leven lieten bij kosmetische chirurgie. De vertelling bouwt zich op als in een wervelwind en Silvia Albert Sopale bespeelt haar publiek met vragen en korte anekdotes die ons ook doen nadenken in hoeverre me medeverantwoordelijk zijn aan dit geweld. Want ja, natuurlijk heeft iedereen ooit weleens een ander met een zwaarder, dikker, groter lichaam geshamed. Soms doet het verhaal denken aan ‘Hunger’, de bestseller van Roxanne Gay, maar niet in de zin dat het er op lijkt, maar meer dat je door die raakpunten beseft hoe universeel de pijn is die er achter obese leeft… De vertelling zich naar nog een laag dieper als Sopale vertelt over haar kindertijd waarin eten gelijk stond met aandacht. De enige manier om een hardwerkende Zwarte moeder die haar kinderen centraal zette te laten stoppen met werken. ‘Mama, tengo hambre’, ‘Mama ik heb honger’ en het eten/aandacht was meteen paraat. Prachtig.
Evenals de kwellingen waaraan wij Zwarte vrouwen ons bloot stellen door onze huid te bleken met melanine-blokkerend cremes die depressies en nierfalen veroorzaken… Of hoe we onze haren “relaxen met de hete stijlkam of brandende producten die bij nagenoeg iedereen die ik ken die ze gebruikte (ook bij mij) brandwonden veroorzaakten.

Hoe de voorstelling zich transformeerde tot een collectief ritueel waarin iedereen wordt uitgenodigd een eigen offer te brengen aan het Zwarte lichaam dat in stukken gebroken in het midden van de ruimte ligt, dat vertel ik liever niet, omdat het een deel van de ervaring kan wegnemen. Want: nee ik schrijf geen recensies. En nee ik doe ook niet aan spoilers…

De laatste voorstelling in La Periferia Cimarones (Albert Sopale’s eigen theater)  was zondagavond 27 oktober. Maar ik ga er vanuit dat de voorstelling hernomen zal worden en/of door Spanje zal touren.

Laat ik zeggen: dat hoop ik. En verwacht ik.

(gezien op 20 oktober 2024 in La Periferia Cimaronas in Barcelona – credits op hun website)