De Mening: column dS woensdag 19 april 2017 – Moord in prime time, overal.

Het was te verwachten. En nu is het gebeurd.

Nu we elkaar niet meer face to face vertellen dat we ziek zijn of verliefd zijn, dat onze ouders zijn gestorven, onze kinderen geboren en onze liefdesrelaties ingewikkeld. Sinds we de camera van onze smartphone te pas en te onpas op onszelf richten om de daden en gebeurtenissen die ons gelukkig, sterk, verdrietig en blij maken in klinkklare social-mediataal te vertalen zijn Andy Warhols fifteen minutes of fame uitgegroeid tot urenlang onszelf broadcasten op sociale media.

Sinds we dat doen was het wachten tot iemand op het idee zou komen roem te vergaren of zichzelf onsterfelijk te maken door via Facebook Live een moord uit te zenden. Dat was – waarschijnlijk – niet wat Mark Zuckerberg bedoelde, toen hij precies een jaar geleden voorspelde dat Facebook Live onze onderlinge communicatie compleet zou veranderen en dat dit het begin was van een gouden tijdperk voor online video.

Laat ik kort resumeren wat er is gebeurd:

De ene zwarte man schoot een andere, oudere zwarte man neer – wat op zich helaas geen nieuws meer is, zeker niet in Cleveland – en deelde de moord op Facebook, waar het filmpje vervolgens twee uur lang online bleef staan. Facebook maakt gebruik van artificiële intelligentie, algoritmen, moderatoren en de rapporteerfunctie waarmee gebruikers zoals u en ik filmpjes die ongepast zijn kunnen melden. De opspoor- en verwijderfunctie is echter niet toereikend. Sterker: in het verleden is ook al gebleken dat gewelddadige filmpjes en zelfs kinderporno door de algoritmen niet werden herkend en zelfs werden gepromoot.

Twee miljard gebruikers en hun content controleren op geweld, misdrijven en doodslag is geen kinderspel. In de media rijst nu de vraag hoe Facebook dit soort content sneller kan verwijderen. Maar is dat écht de kwestie? Wat de motieven van de dader waren is eenvoudiger te duiden dan wat de trigger is waardoor mensen zoals u, hij, zij of ik dit soort filmpjes uitkijken alvorens ze te rapporteren? Is het nieuwsgierigheid of verveling? Sensatiezucht of leedvermaak?

Of is het de honger naar relativering: dat dunne laagje goed gevoel dat rest na het zien van zulke beelden, omdat het dan weer makkelijker lukt de eigen ellende te relativeren en te denken: ‘Amai en oei, het kan altijd nog erger dan wat mij overkomt.’ Enkel Facebook en zijn falende technologie hiervoor verantwoordelijk stellen is een fractie van het probleem.

Net als bij stierengevechten vraag ik me af wie de eigenlijke verantwoordelijke is: de traditie, de matador, het publiek of het commerciële bedrijf dat zo’n arena is.

Het is de ramptoerist die in ons allen leeft. Wij zijn het allen samen.