De Mening: column dS vrijdag 21 april 2017 – Het verhaal van de Champs Elysées

Je me baladais sur l’avenue le cœur ouvert à l’inconnu.

J’avais envie de dire bonjour à n’importe qui.

N’importe qui et ce fut toi, je t’ai dit n’importe quoi.

Il suffisait de te parler, pour t’apprivoiser aux Champs-Elysées.

Tu m’as dit: ‘J’ai rendez-vous dans un sous-sol avec des fous qui vivent la guitare à la main, du soir au matin.’

Alors je t’ai accompagnée, on a chanté, on a dansé

Et l’on n’a même pas pensé à s’embrasser aux Champs-Elysées, aux Champs-Elysées…

Al in de eerste regel van het lied weerklinkt een openheid naar de onbekende, die niet meer van vandaag is. Zal ik ooit weer Joe Dassins lied kunnen horen zonder die andere laag in de tekst te horen die er gisteravond door een gek, een haatzaaier aan werd toegevoegd? Zal ik deze zomer als vanouds over la plus belle avenue du monde durven lopen zonder onrustig over mijn schouder te kijken?

Het intrigeert me hoe makkelijk donkere krachten als IS zich zogenaamd in naam van religie positieve symbolen, woorden, namen en steden toe-eigenen en hoe wij daarin meegaan.

Isis is een godin. De Champs-Elysées was tot gisteren de straat van de Arc de Triomphe, symbool van overwinning. Wederom werd een stukje Parijs, stukje licht- en liefdesstad, ingenomen door de haat en duisternis achter de terroristische organisatie die zich de naam van een godin heeft toegedicht. Dit heeft niets met geloof te maken. Ondanks de barbaarse verouderde bewoordingen die zowel de Bijbel als de Koran hanteren, is er geen religieus boek te vinden dat dit soort haat voorschrijft.

Isis Is A Goddess is de werktitel van mijn volgende project, de verwoording van de kerngedachte achter een verhaal van groot belang. The stories we tell, de verhalen die we besluiten te geloven en de beelden die we laten zien, zijn de hoekstenen van onze beschaving. De strategie van de georganiseerde haat die IS is, wil onze verhalen, plekken en symbolen van liefde, licht en overwinning kapen, vernietigen en vervangen door verhalen van angst en haat.

Dat Parijs alweer het doelwit is en dat de kalasjnikov dit keer werd gericht op de politie – die geacht wordt ons te beschermen – laat zien hoezeer de oorlog die gevoerd wordt symbolen wil vernietigen. In het boek Het Parijs van Isis vertelt kunsthistorica Karin Haanappel de verborgen geschiedenis van Parijs waar – tot de Romeinen in de vierde eeuw het christendom als staatsgodsdienst instelden – de moedergodin Isis eeuwenlang werd aanbeden. Deze Isis verdween naar de achtergrond en ging over in Maria (Maria de maagd, Maria Magdalena en de Zwarte Madonna) met de Notre Dame als belangrijkste zichtbaar overblijfsel daarvan. Tijdens de Franse Revolutie was Isis als godin van rede, natuur, regeneratie en vrijheid de beschermvrouw van Parijs. Ook stond ze model voor het New Yorkse vrijheidsbeeld, dat door Frankrijk aan de VS werd geschonken.

Dat de aanslag drie dagen voor de Franse verkiezingen werd gepleegd, heeft als doel te polariseren en de haat en angst te vergroten, opdat mensen die al overwogen extreemrechts te stemmen dat zéker zullen doen en anderen worden aangespoord het te overwegen. Het enige tegengif tegen deze verharding en angst is liefde. Al geef ik toe dat ik in dagen van angst en boosheid soms ook niet meer goed weet hoe.

Of toch: met meer bewustzijn over de verhalen die we horen, zien, geloven, vertellen, tonen én doorvertellen. De moordenaar die gisteren toesloeg noem ik opzettelijk niet moslimterrorist. Want wat hij deed, heeft niks te maken met religie of geloven.